Rob Koster
Economieverslaggever
Rob Koster
Economieverslaggever
Vanaf komende zondag wordt er helemaal geen gas meer opgepompt uit het Groningenveld, vanwege het risico op aardbevingen. Alleen de gasvelden in de Noordzee leveren dan nog een substantiële hoeveelheid Nederlands gas. Het overgrote deel van het gas dat in Nederland wordt gebruikt, komt nu uit het buitenland.
Vanwege de oorlog in Oekraïne komt er ook geen pijpleidinggas meer uit Rusland. Nederland is daarom vooral afhankelijk van gas uit Noorwegen en vloeibaar gas (lng) uit de Verenigde Staten en het Midden-Oosten.
De totale hoeveelheid gas die Nederland importeert is groter dan de hoeveelheid die wordt gebruikt, omdat Nederland een doorvoerland is voor gas. Een deel van het gas gaat via Duitsland en België verder Europa in.
De capaciteit voor de import van vloeibaar gas uit andere werelddelen is flink uitgebreid. Zo is de Gate Terminal in Rotterdam vergroot en wordt ook de capaciteit van de nieuwe drijvende terminal in de Eemshaven verder opgeschroefd.
Vorig jaar waren er na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne grote zorgen over de leveringszekerheid vanwege het wegvallen van Russisch gas. Deze winter staat Nederland er veel beter voor, vertelt Bart Jan Hoevers, directeur van Gasunie Transport Services: "De gasopslagen zijn bijna voor 100 procent gevuld en dat is aan het begin van de winter de beste positie die je je gegeven de omstandigheden kan wensen."
Het vullen van de gasopslagen ging niet helemaal zonder slag of stoot. De Nederlandse overheid heeft via Energie Beheer Nederland bedrijven overgehaald om ondanks de hoge gasprijzen toch gas op te slaan voor komende winter. Het kabinet trok daar deze zomer nog 210 miljoen euro extra voor uit, om zo de vullingsgraad boven de 80 procent te krijgen.
Importgas moet aangepast worden
Het gas dat Nederland importeert is niet direct geschikt voor de Nederlandse gasfornuizen en cv-ketels. Het Groningenveld bevat laagcalorisch gas en het importgas is hoogcalorisch. Nederlandse huishoudens worden niet gedwongen om andere apparatuur aan te schaffen omdat de Nederlandse overheid de komende jaren helemaal van het gas af wil.
Daarom voegt de Gasunie stikstof toe aan het importgas. Hierdoor lijkt het qua samenstelling op Gronings gas en is het geschikt om te koken en huizen mee te verwarmen. De hoeveelheid gas die van stikstof moet worden voorzien is fors toegenomen. Daarom is er een nieuwe stikstoffabriek gebouwd, naast de menginstallatie in het Groningse Zuidbroek.
Ondanks problemen bij de bouw is het gelukt om de fabriek dit weekend deels operationeel te hebben, op het moment dat het Groningenveld wordt gesloten.
In principe is er genoeg gas om de winter door te komen, maar de wereldwijde gasmarkt blijft krap en is daarmee extreem gevoelig voor prijsschommelingen. Zo steeg de gasprijs in Nederland flink omdat onderhoudswerkzaamheden aan een gasinstallatie in Noorwegen langer duurden dan was voorzien.
Een dreigende staking in Australië leidde ook in Nederland onmiddellijk tot hogere gasprijzen. Die prijzen worden gevormd door vraag en aanbod op de wereldmarkt en niet door de Gasunie.
Gasprijs zal eerder stijgen dan dalen
Maar de kans dat de gasprijzen nog verder stijgen, is groter dan de kans op een daling op korte termijn, denkt Hoevers van Gasunie. "Op dit moment kost het gas 2,5 tot 3 keer zo veel als we gewend waren. Op het moment dat er nieuwe tegenvallers komen, zou de prijs verder kunnen stijgen. De ruimte omlaag is relatief beperkt omdat de markt op dit moment zo krap is. Mijn verwachting is dus dat de prijs nog wel even hoog blijft."
Vanwege de goed gevulde gasvoorraden kan Nederland ook een koude winter aan. Toch kan het in theorie nog spannend worden als zo'n koude winter samenvalt met technische problemen bij de aanvoer van gas uit het buitenland.
Groningenveld stand-by
In dat geval zou ook de discussie over het oppompen van gas uit het Groningenveld weer kunnen oplaaien. Mede onder druk van het buitenland heeft Nederland de gasputten nog niet helemaal dichtgegooid. Vanwege de krapte op de internationale gasmarkt staat het Groningenveld nog een jaar op stand-by. Er kan als het nodig is nog Gronings gas gewonnen worden.
Aan de ene kant heeft het Groningse aardgas Nederland veel geld opgeleverd, aan de andere kant drijft het mensen in Groningen tot wanhoop:
